Binnnenplaats Kasteel van Breda BIPLA is cadettenjargon voor de binnenplaats van het paleis. Deze binnenplaats naar “Vroeg Renaissance” voorbeeld is uniek boven de Alpen in Europa. Hendrik de III is mede geïnspireerd door het ouderlijk slot van zijn 3e vrouw Mencia de Mendoza in Spanje. De buitenkant van dat slot is daar nog een middeleeuws kasteel terwijl de binnenkant al de rijkdom van de “Italiaanse Renaissance” uitstraalt. Hendrik III heeft de Italiaanse architect Tommaso Vincidor da Bologna naar Breda gehaald voor zijn paleis binnen in een kasteel.

Paleis-HIII renovatie uit Parade 1980  Paleis-HIII renovatie uit Parade 1980

 

Binnenplaats Slot Mendoza te Calahorra & te Breda

Oorspronkelijk was de 1e verdieping ook in Breda open gedacht, maar het klimaat hier liet dat niet toe. Met de komst van de KMA is de kap verbouwd en zijn de dakkapellen verdwenen.

Bij de Renaissance bouwstijl had elke verdieping zijn eigen kolommen typologie naar de Griekse bouwstijlen, Dorisch, Ionisch & Korinthisch van af onderen gerekend.

Binnenplaatsgevel Kasteel van BredaOorspronkelijk gevel binnenplaats
 
 

Binnenplaatsgevel vanaf 1827 en het oorspronkelijk ontwerp 

kolomkapitel1kolomkapitel2kolomkapitel3

de Griekse kolomkapitelen: Korinthisch, Ionisch en Dorisch.

Bij renovatiewerkzaamheden in de 20e eeuw zijn de kolommen op de binnenplaats vervangen. De oude moeten ergens ter afvoer hebben gelegen. Een caféeigenaar in de Vismarktstraat heeft daar handig gebruik van gemaakt en zijn zaal er mee verfraaid. Deze zijn in het huidige Stadscafé nabij de haven te zien.

 


Nieuwe kolom, Virtuele montage  Originele kolom in Restaurant

 

De oorspronkelijke binnenplaats had dakkapellen met gebeeldhouwde fronten. In ieder front bevond zich een Cherubijn (engelenkopje) met elk een eigen karakteristiek. Met de komst van de KMA zijn deze gesloopt en als funderingsmateriaal gebruikt voor de manege naast de stallen. Deze zijn weer terug gevonden bij de sloop van de manege t.b.v. de cadettenflat. Er zijn nog enkele van over.

   muurschildering   dakkapel  cherubijn

 Oorspronkelijke aanblik dakkapel, gerestaureerd front & Cherubijn.

Het meest in het oog springende van de binnenplaats moet de statietrap naar de ridderzaal op de 1e verdieping (nu Groza) zijn geweest. Twee gescheiden trappen voor de geestelijkheid en de adel. Daar rest nu alleen de trap naar de kelder van.  

Statietrap op schets, maquette en het restant naar de kelder 

In de binnenplaats galerij hangt een dolfijn, gemaakt door de gebroeders Koorenman. Deze verbeeldt de Dolfijn welke van origine op de topgevel van de ridderzaal was afgebeeld. Dolfijnen waren toen voor de eerste ontdekkingsreizigers nog een bijzonder fenomeen.         

Dolfijnsculptuur, reconstructie kopgevel met 4 dolfijnen en natuurstenen exemplaren te Ravenna

 Dolfijnsculptuur, reconstructie kopgevel met 4 dolfijnen en natuurstenen exemplaren te Ravenna

Naar mediterraan voorbeeld was de galerij op de verdieping open gedacht (zie afbeelding oorspronkelijk ontwerp). Het kille klimaat in Holland noopte tot het dicht al zetten tijdens of kort na de bouw. Ook in Italië komt dit voor door ingemetselde zuil met Ionisch kapiteel gezien onderstaande afbeelding uit Toscane/Umbrie.  Het raamvenster verkreeg een driehoekig timpaan naar Grieks voorbeeld zoals toen gebruikelijk (zie schets onder) met een geringe daglichttoetreding. Een vergelijkbaar voorbeeld is naast de schets weergegeven. Na de komst van de KMA zijn alle vensters verruimd met Hollandse schuifpuien (zie afbeelding Binnenplaatsgevel vanaf 1827) voor meer daglicht.
Bij de naoorlogse renovatie (zie artikel uit Parade) is gebleken dat de zuilen uit de bouwtijd van Hendrik III inderdaad volledig rond zijn, maar de zuilen uit de bouwtijd van Willem III zijn half rond (plak- of nepzuilen).

 Dichtgezette Galerij in Toscane en Breda en vergelijkbare variant

Dichtgezette Galerij in Toscane en Breda en vergelijkbare variant