Komende vanuit het Valkenberg loop je er recht op af, het Koningin Wilhelmina Paviljoen (KWP), in de Bredase volksmond de oude HBS genaamd. Een markant en statig gebouw, prominent gelegen aan het Kasteelplein. Gebouwd in 1867 volgens de meest revolutionaire inzichten van toen aan de hand van een ontwerp van de Bredase stadsarchitect A.J.F. Cuypers. Het gebouw is opgericht als huisvesting voor de eerste Bredase “Hoogere Burger School” (HBS), een onderwijsinstituut opgericht naar de principes van de 19e-eeuwse liberale staatsman Thorbecke dat (aanvankelijk met enige restricties) toegang gaf tot universitaire studies. Wegens ruimtegebrek moest het opleidingsinstituut in 1902 verhuizen naar een andere vestiging in Breda. Het pand werd vervolgens aangekocht door het rijk en gevoegd bij de gebouwen van de KMA. Vanaf die tijd heeft het gebouw tal van bestemmingen gehad waaronder de bibliotheek van de KMA en een uitgeverij van militaire voorschriften. In de na-oorlogse periode vanaf 1949 diende het gebouw ondermeer als lesinrichting en practicum voor de verbindingsdienst en na een renovatie in 1975 voor een korte periode opnieuw als algemeen lesgebouw. Weer later werd het een magazijn voor kleding en uitrusting van de cadetten en de kleermakerij. Wegens bouwkundige gebreken was opnieuw een grondige restauratie noodzakelijk die in 2008 werd afgerond. Bij die gelegenheid kreeg het gebouw een officiële naam, geheel in de traditie van de KMA vernoemd naar een van de leden van het Koninklijk Huis, het Koningin Wilhelmina Paviljoen. Sinds die tijd is het gebouw het onderkomen van de sectie communicatie van de Nederlandse Defensie Academie en een afdeling van de defensie personeelswervingsorganisatie.
Permanente expositie
Minstens zo belangrijk is de vestiging van de permanente expositieruimte van de Stichting Historische Verzameling in het gebouw. In deze expositie wordt de geschiedenis van het Kasteel van Breda en zijn bewoners door de tijden heen verbeeld door middel van prenten, foto’s, documenten, gebruiksvoorwerpen van de cadetten en historische wapens en uniformen. De expositieruimte is iedere dinsdag vrij toegankelijk voor het publiek tussen 11.00 en 16.00 uur.
Historie
Ansichtkaart met voormalige HBS.
De Hoogere Burgerschool (HBS) werd in Nederland ingevoerd in1863. In Breda werd in 1866 door de gemeente een gebouw hiervoor aanbesteed op het Kasteelplein. Het is een van de belangrijkste werken van stadsarchitect A.J.F.Cuypers. In het gebouw zijn de modernste vindingen van die tijd toegepast, zoals Philibertspanten, luchtkanalen onder de vloeren en gietijzeren rozetten in de buitenmuur. De ramen werden wit geschilderd, de deuren groen en de letters op de voorgevel goudkleurig. De muren en alle gietijzeren en houten onderdelen werden cementkleurig. In 1901 verhuisde de gemeentelijke HBS naar de Nassaustraat en werd de oude HBS-gebouw in gebruik genomen door de KMA. DE HBS is ondertussen weer verhuisd naar de Haagse Beemden en staat tegenwoordige bekend als Prisma Graaf Engelbrecht, school voor Mavo, Havo en VWO (Erfgoed Breda).